Noord Nederland – We geven het meteen toe, Compose It bestaat nog niet zo heel lang. Wel bestaat het duurzaam ontwikkelen en innoveren al flinke tijd, maar onder de naam van Compose It heeft composiet-innovatie in Noord Nederland een gezicht, ontmoetingsplek én sparringpartner gekregen. Daarom vandaag een langverwacht interview met aanjagers en verbinders van de projecten, Rudmer Heij en Carl Schultz, over impact, innovatie en de samenkomst ervan in vijf showcases.
Daar zitten we dan, klaar voor het online interview, elk in één van de drie noordelijke provincies. Een typerend symbool en toevallig voorbeeld van Compose It als je er over nadenkt. Al ruim anderhalf jaar is Compose It een initiatief dat samenwerkingen smeedt tussen kennisinstellingen, ondernemingen en andere partijen om de duurzame materialentransitie aan te jagen. “We proberen kansen te creëren, en dan vooral met de combinatie van kennis en daadkracht die we in Noord Nederland hebben”, aldus Carl. Daar hoort een specialisatie, of vernauwing bij. “Want ja,” valt Rudmer bij, “we hebben in het noorden toch wel echt de kennis en kunde om koploper te zijn in innovatie met biocomposiet en composiet uit gerecycled materiaal.” De rol van Rudmer en Carl hierin is simpel gezegd om de innovatiekansen te signaleren, de partijen met elkaar in contact te brengen, en om vervolgens over te gaan tot het samen ontwikkelen. “We hebben in onze regio alle aanknooppunten en mogelijkheden om van land tot pand te produceren als het om biocomposieten gaat.”
Iedereen van de partij
Uit deze werkwijze vloeien dus duurzame relaties, contacten en composiet gerelateerde netwerken. En daaruit? Daaruit vloeien op hun beurt samenwerkingen die leiden tot ideeën en uiteindelijk echte producten. Lokaal ontwikkelde producten, maar met wereldwijde furore. Rudmer geeft aan dat de samenwerkingen tussen verschillende partijen een extra dimensie vormen. “Want waar kennisinstellingen en kleinere partijen snel kunnen ontwikkelen, hebben grotere partijen weer financiële slagkracht. We hebben daarom iedereen nodig in de transitie naar een duurzamer materiaalgebruik.” Een klassiek ‘één plus één is drie’ verhaal dus. Maar wat is er intussen al bewerkstelligd? En waar gaan we naartoe? We praten verder, met de showcases van Compose It als hoofdonderwerp.
Loopt als een zonnetje
Carl steekt, zichtbaar trots, het verhaal af met een samenvatting van het project zonnestroom. “Yes, het gaat hier om zonnestroom op biocomposietconstructies!” De grote zonneparken zoals we die nu kennen worden op (verzinkt) staal-, of aluminiumconstructies gebouwd. En daar zitten wel een aantal nadelen aan. “Je kunt ervan uitgaan dat de CO2-footprint niet heel best is. Ook het zink dat vaak verwerkt wordt in stalen constructies kan op termijn in de bodem terechtkomen.” Dus werden er kennispartijen en bedrijfsleven samengebracht voor een oplossing, elk met een eigen inbreng. Er worden biocomposiet constructies ontwikkeld voor de zonnepanelen, zodat de parken voor nu en de toekomst weer een stukje groener zijn. En nu? Omdat er zoveel partijen aangesloten zijn, is het echt een ketenproject geworden, met zelfs een partij die het commercieel en op grote schaal wil toepassen. “Waar de onderwijs- en kennisinstellingen kennis delen, wordt het in dit project mooi getoetst door het bedrijfsleven. Dat is één van de redenen dat we nu al zo ver zijn met dit cross-overproject tussen energietransitie en materiaaltransitie”, sluit Carl af.
De samenwerkingspartners bij project ‘Zonnestroom’:
GroenLeven | SIEC Emmen | Machinefabriek Emmen | Innodeen | Milling Company Europe | NHL Stenden Hogeschool | Drenthe College | Hondsrug College
Composiet uit je printer?
Nou ja, niet helemaal eigenlijk. Maar composiet wordt al wel geprint met 3D-printers! Deze tweede showcase gaat namelijk over 3D-geprinte interieurelementen van composiet. Het is een cross-over (een woord dat we nog veel zullen horen als het aan Carl en Rudmer ligt) tussen de materiaaltransitie en nieuwe technologieën. Ook dit project is al bijna afgerond door Compose It. “Inmiddels worden er met een composiet bestaande uit een biopolymeer, (PLA) en houtvezels, echte designproducten geprint!” Interieurdelen zoals zitbanken, lampen en bloempotten zijn allemaal al met succes geprint, dus de dag dat je duurzaam geprint design in je huis kunt halen is dichterbij dan je denkt.
De samenwerkingspartners bij project ‘3D-geprint interieur’:
Nedcam | NHL Stenden Hogeschool
Zo negatief mogelijk
We hebben het natuurlijk over de CO2-footprint van dit project. In deze derde showcase komt de verbinding met gezamenlijke kansen tussen partijen door Compose It weer eens tot uiting! Waar de ene partij een reststroom uit de papierindustrie (lignine) en cellulose dat is teruggewonnen uit rioolwater om weet te zetten tot een biocomposiet , is de andere partij een ster in het fabriceren van panelen. Schakel daarbij een kennisinstelling in om eventuele problemen op telossen, en je hebt een geweldig alternatief voor spaanplaat. “Echt een mooi voorbeeld van een slim proces met praktische toepassingen”, volgens Carl. Rudmer benoemt samenvattend de rol van Compose It nog maar eens, door met een glimlach de woorden “kansen zien, contact maken en het proces uitvoeren” te uiten.
De samenwerkingspartners bij project ‘Biocomposiet panelen’:
Ecor | LosánNL | Recell | NHL Stenden Hogeschool
Van oud naar nieuw
‘Duurzame solid surface’ wordt het genoemd. Het zijn oppervlaktes, badmeubelen, wastafels en meer sanitair van composiet, maar dan deels gemaakt met gerecycled materiaal. 40% is de het aandeel recyclaat van nu, met als doel om steeds dichter bij 100te komen volgens Rudmer. De showcase laat zien wat er mogelijk is met recyclaat. De onderwijsinstellingen helpen met de realisatie op locatie. Niet alleen zijn de producten doorontwikkeld door de partijen, ook het proces is doorontwikkeld. Carl geeft aan hierdoor erg gemotiveerd en geïnspireerd te raken. “Het mooie aan de producten is dat ze oneindig recyclebaar zijn, dus wanneer er een product het einde van de levensduur nadert, kan het ingenomen worden en weer opnieuw gebruikt worden. Zo loopt die 40% van gerecyclede materialen van nu op gestage wijze op. Dáár doen we het voor. Voor die circulariteit.”
De samenwerkingspartners bij project ‘Sanitairruimtes Innovatiecentrum’:
Marlan | Drenthe College | Hondsrug College | NHL Stenden Hogeschool
‘The Grand Finale’
En de vier showcases hierboven? Die kan je binnenkort bijna allemaal bewonderen op één plek. In de oude busremise van Emmen, een karakteristiek locatie, wordt er een innovatiecentrum gerealiseerd. De vijfde showcase kan je daarom zien als een soort grand finale, of een kers op de taart van afgelopen anderhalf jaar Compose It. Rudmer drukt zich trots uit; “het wordt een ontmoetingsplek voor partijen die iets met Compose It willen. We gaan onder meer een biocomposiet unit neerzetten in het innovatiecentrum, met bij elk gebruikte composiet product een display van de toepassingen.” Carl knikt instemmend toe. “De bezoekers gaan zien wat er allemaal mogelijk is met biocomposiet en gerecycled composiet, en raken zeker weten geïnspireerd door de mogelijkheden.” De biocomposiet unit die innovatie mag stimuleren en een tipje van de sluier van de techniek van morgen oplicht, was in eerste instantie ontwikkeld voor vluchtelingen. Het modulaire systeem waarmee de unit is ontworpen is echter zo’n succes dat het verder wordt uitgerold. En terecht vinden de twee innovatieaanjagers. “Hoe mooi is het om te zien dat al deze groene innovatie letterlijk bij elkaar komt?”
De samenwerkingspartners bij project ‘Ontmoetingsruimte Innovatiecentrum’:
Archiview Architecten | Innodeen | MoBaCo-A | NHL Stenden Hogeschool| Drenthe College
Compose It is gefinancierd door de Regiodeal Zuidoost Drenthe.
Vlnr. Carl Schultz en Rudmer Heij